پنج شنبه, 30 فروردين 1403-
کم توجهی مقررات داخلی به کودکان کار
- توضیحات
دیده بان هشتم : كار كودك، پديده‌اي است كه طي‌سال‌هاي اخير رواج فراواني يافته است. همه روزه بر تعداد كودكاني كه در برخي از مشاغل به كار گرفته مي‌شوند، در كشور افزوده مي‌شود به نحوي كه همواره در سطح خيابان‌ها شاهد كودكان قد ونيم‌قدي هستيم كه مشغول فروش فال، گل يا تميز كردن شيشه اتومبيل‌ها بوده و البته با برخوردهاي مختلفي از سوي شهروندان مواجه مي‌شوند. اين كودكان كه اغلب چهره‌اي خسته و حتي نگران دارند، براي فروش كالاي خود يا به دست آوردن پول به لطايف الحيل متوسل مي‌شوند. كاركودك، طيف وسيعي از فعاليت‌ها را شامل شده و از دستفروشي گرفته تا كار در مزارع و معادن، كارخانه‌ها، همكاري در مشاغل والدين ،استفاده در فروش مواد مخدر و روان‌گردان يا در برخي از موارد نيز سوء استفاده جنسي از آن‌ها را شامل مي‌شود.
معمولا كودكان به دليل اينكه توان دفاع از حقوق خود را ندارند، نيروي كار ارزاني محسوب مي‌شوند. كودكان، چه در خيابان‌ها به كار گرفته شوند و چه در كارگاه‌هاي خانوادگي يا مشاغل پنهاني و حتي ممنوعه، مي‌توان گفت شرايط يكساني دارند. عدم برخورداري از بهداشت، آموزش و شرايط مطلوب رواني و جسمي همچنين قرار گرفتن در معرض تعرض و تجاوز، تنبيه بدني سخت و ... از جمله پيامدهاي كار كودكان است. هرچند كه به گفته كارشناسان و صاحب‌نظران، نامطلوب‌ترين و وحشتناك‌ترين نوع كار كودكان در جهان، استفاده از آن‌ها در مخاصمات مسلحانه و روسپي‌گري است. در برخي از كشورها در سال‌هاي اخير تعداد زيادي از كودكان به اين منظور مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند. با توجه به افزايش تعداد كودكان كار، در جهان روز12ژوئن (22 خرداد) هر سال به‌عنوان «روز جهانی مبارزه علیه کار کودک» تعيين شده است. هدف از اختصاص چنين روزي، پایان دادن به هرگونه کار کودک تا سال 2030 در جوامع مختلف عنوان شده است.پيش از اين نيز دركنوانسيون جهاني حقوق كودك به موضوع كار كودكان پرداخته شد كه در ماده 32 آن مقررشده است «کودک باید در برابر هر کاری که رشد و سلامت او را تهدید می‌کند، حمایت شود و دولت‌ها باید حداقل سن کار و شرایط کار کودکان را مشخص کنند». از سوي ديگر در راستاي محو بدترين اشكال كار كودك در هشتاد و هفتمين نشست كنفرانس عمومي سازمان بين‌المللي كار، مقاوله‌نامه‌اي تحت عنوان «مقاوله‌نامه ۱۸۲ سازمان جهانی کار، محو بدترین اشکال کار کودك» تصويب شد. مقاوله‌نامه‌اي كه در آن وظايفي براي كشورهاي عضو مقاوله‌نامه به‌منظور ممنوعيت و محو بدترين اشكال كار كودك مشخص شده است.ماده یک اين مقاوله‌نامه بر ضرورت اتخاذ تدابير فوری و موثر براي محو بدترین اشکال کار کودک تاكيد می‌کند. ماده سوم این سند نيز انواع کلی بدترین اشکال کار کودک را بردگی، بندگی و کار اجباری، فروش و قاچاق و همچنین استفاده اجباری در منازعات مسلحانه، فعالیت‌های جنسی برای کودکان و استفاده از آن‌ها در پورنوگرافی، قاچاق مواد مخدر و هر کار دیگری که برای سلامتی، ایمنی و اخلاقیات کودک مضر باشد، می‌داند.طبق اين مقاوله‌نامه دولت‌ها وظیفه دارند انواع بدترین اشکال کار کودک را شناسايي و براي محو آن همت گمارند. در راستاي اجرای این مقاوله‌نامه،هیات وزیران سال ۱۳۸۳، آیین‌نامه‌ای تصویب کرد كه پس از گذشت 12سال، آيين‌نامه يادشده همچنان مسکوت مانده است. اما ممنوعيت كار كودكان در قوانين داخلي كشورنيز مورد توجه قرار گرفته است؛ هر چند كه نمي‌توان اين توجه را كامل و مطلق تلقي كرد، زيرا از يك سو ماده 79 اين قانون به کار گماردن افراد کمتر از 15 سال تمام را ممنوع دانسته و از سوي ديگر ماده 80 آن، كودكان 15تا18 سال تمام را «کارگر نوجوان» نامیده و تاكيد كرده است كه اين افراد در بدو استخدام باید توسط سازمان تامین اجتماعی مورد آزمایش‌هاي پزشکی قرار بگیرند. همچنين براساس اين قانون، کارگران شاغل در کارگاه‌های خانوادگی که کارفرمای آن‌ها، همسر یا بستگان و خویشاوندان نسبی درجه یک باشند، مشمول قانون کارنیستند. درنتیجه دست‌كم سن کار در مورد چنین کارگرانی رعایت نمیشود و آنچنان كه بسياري از سازمان‌هاي مردم نهاد گزارش مي‌دهند، بسياري از كودكان در كارگاه‌هاي خانوادگي در فعاليت اقتصادي خانواده مشاركت داشته و بي‌هيچ‌دستمزدي و بدون داشتن حداقل امكانات مورد نياز يك كودك، روزگار خود را سپري مي‌كنند.در سال‌هاي اخير با وجود افزايش روزافزون پديده كودكان كار دركشور، هيچ نهادي متولي رسيدگي به وضعيت كودكان كار نبوده و به گفته كارشناسان در اين خصوص با خلأ قوانين مواجه هستيم.بنابراين ضروري است قانونگذاردرقوانين مرتبط با كار كودك تجديد نظركرده و قوانين مناسب‌تري را براي حمايت از كودكان تدوين كند، زيرا قطار كودكي در هيچ ايستگاهي توقف نمي‌كند و آنچه دراين دوران باشكوه رقم مي‌خورد، به‌طور قطع آينده كودك را تحت‌تاثير قرارداده و از او بزرگسالي فرهيخته يا فردي جامعه‌ستيز خواهد ساخت.
021-48457 | 
09128771456 پیامک